Archive for the ‘column’ Category
No span (alles komt teregt)
Vandaag ging ik zomaar een blokje om. Veel van die rondjes brengen mij uiteindelijk of bij een antiquariaat, of op een terras. Beide is ook geenszins uit te sluiten. Laat ik mij in dit geval beperken tot het eerste en tot mijn vondst van de dag, wel te verstaan: Van Dale’s Nieuw Groot Woordenboek der Nederlandse Taal.
Dat het groot is, dat is ontegenzeggelijk waar. Nieuw is een heel ander verhaal, want het exemplaar dat ik vandaag adopteerde is zeventig jaar oud. Wellicht vraagt u zich af wat ik moet met een bejaard woordenboek. In dat geval zit u op één lijn met mijn vriendin die het nut van de aankoop ook in twijfel trok en bovendien weigerde het boek in haar tas op te bergen. Wat betreft dat laatste geeft ik haar gelijk.
Eenmaal thuis heb ik het boek gewogen en opgemeten. Ik beschouw dat als een alternatieve vorm van taalwetenschap. Het boek is 25 bij 16,5 centimeter en tussen de kaft van de voor- en achterzijde bevinden zich ruim 2400 pagina’s, die weliswaar dun zijn, maar goed gevuld. Met 2,8 kg is het gerust lijvig te noemen. Het heeft dan ook ruim 7,5 jaar geduurd voordat deze zevende druk tot stand kwam. Hoe ik dat weet? Ik las de inleiding, die destijds in 1950 nog een voorrede wordt genoemd. Deze begint als volgt:
Toen wijlen de heer W. Nijhoff in de winter van 1941 op ’42 in een der somberste perioden van de Nederlandse geschiedenis, aan de eerste ondergetekende verzocht een nieuwe bewerking van Van Dale’s “Groot Woordenboek der Nederlandsche Taal” op zich te nemen, heeft hij lang geaarzeld alvorens te besluiten op dit verzoek in te gaan. Een volledige nieuwe bewerking van dit woordenboek immers zou een zeer langdurige en inspannende arbeid vereisen, terwijl dit werk door zijn aard behoort tot de ondankbaarste bezigheden die er bestaan; bij de uitwerking bleek trouwens dat de omvang en duur van de taak nog veel groter waren dan aanvankelijk was geschat: de duur was op drie jaar geraamd en het is uiteindelijk bijna acht geworden!
Dat veel woorden tegenwoordig anders worden geschreven dan destijds en bovendien alles met behulp van zoekmachines als Google is op te zoeken, vind ik van ondergeschikt belang om zo’n boek niet in huist te halen. De tijd en zorg die zijn besteed aan de totstandkoming rechtvaardigen dit ruimschoots. Bovendien neem ik mij voor om het regelmatig willekeurig open te slaan en mij te verbazen over willekeurige woorden.
Neem KWELRIJM, waar pagina 976 mee begint. Dat is een “soort raadsel waarin het antwoord al gegeven wordt, maar kunstig verborgen is, bv. Keizer Karel had een hond. Hoe heet keizer Karels hond?” Nou, kom daar maar eens om bij Google. Het antwoord staat niet expliciet online. Een ander goed voorbeeld is het motto, een tekst van Goethe, waarmee de voorrede begint.
So eine Arbeit wird eigentlich nie fertig,
man muss sie für fertig erklären, wenn man
nach Zeit und Umständen das Möglichste
getan hat.
Dat is toch een tekst om in te lijsten en boven je bureau te hangen? Ik geloof dat ik het nog ga doen ook. Met dank aan Van Dale, Martinus Nijhoff en de noeste arbeid van Dr. C. Kruyskamp en Dr. F. de Tollenaere. Alleen dat was het sjouwen op de terugweg al waard. Bovendien heb ik mij in dit verhaal weliswaar tot mijn antiquarische vondst beperkt, maar kwam vanmiddag ook een terras op mijn pad. Men hoef zich om mij sowieso geen zorgen te maken. Wat dat betreft kan ik mij wel vinden in het devies van uitgever Martinus Nijhoff, Alles komt teregt. Of zoals ze tegenwoordig op straat zeggen: No span.
Lachen
Een verhaal uit de serie Ultrakort – Een ultrakort verhaal bevat maximaal 99 woorden (exclusief titel). Minder mag, meer niet.
“Het is om te lachen, maar eigenlijk om te huilen”, las ik in een artikel over achterstallig onderhoud aan Amsterdamse kades. Ik kom uit Rotterdam, dus ik kon een binnenpretje met moeite onderdrukken. Je zal er maar wonen, dacht ik, terwijl mij een glimlach ontsnapte. Streng sprak ik mezelf toe.
‘s Avonds stond wethouder Dijksma het journaal te woord. Dat de kade technisch gezien niet van de gemeente maar van de universiteit is. Ik rolde bijna uit mijn stoel van het lachen, maar ik riep mezelf tot de orde met de gedachte dat het eigenlijk om te huilen is.
Oude wijn…
Aan de tafel naast mij zit een gezin. Vader, moeder, drie kinderen. De kinderen zijn oud genoeg om wijn te drinken. In één van de glazen is een vlieg gevallen. De vader gebaart druk naar de serveersters en maakt tenslotte oogcontact.
‘Heeft u een lepel, we hebben hier een dronken vlieg.’
Verscholen achter een bos bloemen op de bar overleggen de serveersters wat te doen. Ik krijg het vanaf mijn tafeltje allemaal mee.
‘Zal ik ze nieuwe wijn geven?’
‘Nee, joh, da’s hele dure…’Ze volgen de suggestie van de vader en lepelen de vlieg op het droge. Een van de dames pakt een schoon glas, de ander schenkt de wijn over. Glimlachend heupwiegt ze naar de tafel van het gezin.
‘Hier heb ik een schoon glas voor u.’
Ik lach in mijn vuistje. Geen woord gelogen, goed opgelost.
Reubensandwich
Bij thuiskomst van een korte vakantie wachtte mij een verrassing. Ik had een kookboek cadeau gekregen, De wereld thuis van Mascha Lammes en Ronald Giphart. Natuurlijk ging ik er meteen mee aan de slag. Dat wil zeggen: doorbladeren en boodschappen doen. Om de een of andere reden wachtte ik tot de volgende ochtend voordat ik het opnieuw ter hand nam en begon te kokkerellen.
Reuben make me a sandwich, make it a combination, I’m so hungry I could eat a brick!
Ik had mijn oog laten vallen op een uit de kluiten gewassen tosti die mij wel geschikt leek als ’s zondags ontbijt, de Reubensandwich. Ik had die nacht lekker en lang geslapen, dus tegen de tijd dat ik begon met de Thousand Islanddressing liep het al tegen elven. Eenmaal gemengd moeten de ingrediënten een half uur op elkaar inwerken in de koelkast. Een dubbele espresso en de weekendkrant hielpen mij zonder morren de tijd te overbruggen.
Verkwikt door de cafeïne toog ik wederom aan de slag. De ingrediënten lagen voor het grijpen op het aanrecht en dankzij de duidelijk beschrijving van de bereidingswijze bouwde ik in rap tempo de tosti zonder kopzorgen. Dat ik hierbij “bouwen” gebruik, komt doordat het broodje nogal machtig is en ik verwijs hierbij tevens naar de ontstaansgeschiedenis van deze supertosti. Naar verluidt ging in de jaren-20 een actrice een New Yorkse delicatessenzaak binnen en riep: ‘Reuben make me a sandwich, make it a combination, I’m so hungry I could eat a brick!’
Later, toen mijn tosti in de pan lag te bruinen, las ik in het inleidende verhaaltje bij het recept dat Mascha en Ronald om die reden de Reuben bij voorkeur als avondmaaltijd gebruiken. Aha, dacht ik: Dat verklaart het glas rode wijn, op de achtergrond van de foto van de creatie. Daarvoor achtte ik het nog wat vroeg, dus voor de zekerheid maakte ik voor mezelf nog een dubbele espresso om mijn spijsvertering alvast op gang te helpen.
Tevreden kauwend, bedacht ik wat ik met mijn middag zou doen. Ik hoefde mij in ieder geval geen zorgen te maken over de lunch. Daarom bedacht ik wat ik als diner kon maken. Als vanzelf strekte mijn arm zich uit naar De wereld thuis en ik begon te bladeren.
Volwassen
Een verhaal uit de serie Ultrakort – Een ultrakort verhaal bevat maximaal 99 woorden (exclusief titel). Minder mag, meer niet.
Ik ben volwassen terwijl ik het kind in mijzelf omarm. Ik laat het zien wat ik zelf niet zie. Ik leer het wat ik zelf niet ken. Vragen zijn welkom, evengoed als ander perspectief.
Volwassen ben ik als een geslepen diamant, waardevol voor wie niet verder ziet dan glim en bling. Maar niet alleen wat je ziet, is wat je krijgt. Wie mij wil kennen, zoekt het kind in mij en sluit vriendschap zonder bijbedoeling.
Laat ons samen spelen, huilen en vooral veel lachen. Laat ons dat doen tot het pijn doet, tot onze volwassenheid het kind verdringt.
Constant
Het terras was gezellig druk. Ik zigzagde naar mijn favoriete tafeltje. Onderweg begroette ik meerdere bekenden. Op één na, kende ik ze alle bij naam. De kroegbaas nam mijn bestelling op. Ik vroeg hem naar het gezicht zonder naam.
‘Ik ben dus vergeten hoe hij heet,’ bekende hij schaapachtig. ‘En ik kan het moeilijk aan hem vragen, daarvoor komt hij hier te geregeld.’
Even later zat ik peinzend achter een goudgele rakker. Dit is te gek voor woorden, dacht ik, en maakte oogcontact. ‘Waar kennen wij elkaar ook alweer van,’ riep ik. Hij gebaarde naar het café en liet zijn hand in cirkelvorm over het terras gaan. Ik knikte. ‘Ik ben je naam vergeten, of hebben we ons nooit aan elkaar voorgesteld?’
Hij haalde zijn schouders op. ‘Constant.’ Verbaasd keek ik hem aan. Vergat ik het dan aldoor? ‘Ik heet Constant.’ Opgelucht stelde ik mezelf ook voor.
‘Dat je zijn naam vergeten bent,’ begon ik toen Constant naar het toilet was tegen de kroegbaas. ‘Onbegrijpelijk. Die jongen heeft de meest onveranderlijke naam die er bestaat.’
Traditie
Een verhaal uit de serie Ultrakort – Een ultrakort verhaal bevat maximaal 99 woorden (exclusief titel). Minder mag, meer niet.
Twee moslima’s doen CrossFit oefeningen aan de kade. Verderop poseert een trouwpaar voor het trouwalbum. Drie witte jurkjes dartelen om het bruidspaar heen en noemen de bruid mama.
‘Bizar,’ giechelt een van de sporters, terwijl ze haar nikab verschikt alvorens ze het kussen dat de ander vasthoudt lowkickt. Die haalt echter haar schouders op. ‘Voor hun is dat heel normaal. Hun gaan pas trouwen als…’
De wind wist de laatste woorden van haar zin. Ze gebaart de ander door te gaan en geeft mij een knipoog. Ik voel me betrapt, al weet ik niet goed waarom.
Goed bezig
Toen we te maken kregen met corona vond ik het logisch dat mensen de voordelen van de crisis gingen benoemen. Klimaatdoelen werden gehaald, er stonden geen files meer, het leven stond tijdelijk even stil en er was tijd voor bezinning. Het was half maart en vakantie leek nog ver weg. Sterker nog, thuiswerken was ook een soort vakantie. Minder reistijd, dus meer tijd over voor elkaar, voor het huishouden. Tijd om op te ruimen, om te klussen. ’s Avonds even het balkon op om te applaudisseren of een serenade te brengen aan de buren. Kijk ons goed bezig zijn!
Toen het mooie weer aanhield was het wel even slikken dat de terrassen gesloten waren, maar kop op, want daardoor houden we meer tijd over voor andere dingen. Gezondere dingen, zoals wandelen, fietsen en sporten. Want dat de sportscholen gesloten zijn, wil niet zeggen dat we niet aan onszelf kunnen werken. Toen de regels werden versoepeld konden we zelfs weer in groepsverband de parken benutten. Wel zo fijn, want afzien is leuker als je gezien wordt. Kijk ons goed bezig zijn!
Inmiddels is het eind mei. De terrassen zijn nog gesloten, maar dat duurt niet lang meer. Vakantie wordt nu ook een dingetje. Elk jaar trekken Nederlanders er massaal op uit tijdens de zomervakantie. Ons land heeft maar voor 1,4 miljoen mensen recreatieve slaapplaatsen. En als er dan ook nog Duitsers, Belgen, Fransen en Spanjaarden deze kant op komen… Oei, oei! Gelukkig is onze regering al aan het kijken of we toch niet naar bepaalde ‘veilige’ landen mogen reizen. Kijk ze goed bezig zijn!
Ons kabinet heeft ook goed nagedacht over openbaar vervoer. Vanaf 1 juni is een mondkapje verplicht, omdat mensen onvoldoende afstand kunnen houden, ook al is de capaciteit drastisch verminderd. Maar pas op! Niet elk mondkapje is toegestaan, zo luidde het in eerste instantie. Wie wordt aangetroffen met een medisch mondkapje kan worden beboet. Er mag tenslotte geen tekort ontstaan voor onze zorgmedewerkers. Alleen niet-medische mondkapjes, die geen vorm van bescherming bieden zijn toegestaan. In tweede instantie is dat aangepast. Er wordt vanuit gegaan dat we alleen mondkapjes zullen gebruiken die niet-medisch zijn, maar mocht iemand toch een kapje dragen dat wel bescherming biedt, dan zal dit niet tot sancties leiden. Kijk ze goed bezig zijn!
Capaciteitsgebrek, dat gaan we ook op terrassen merken. Op veel plekken worden vergunningen tijdelijk uitgebreid of wordt vergroting van terrassen gedoogd. Anderhalve meter blijft ook hier de norm. En is dat haalbaar? Nou, ik ken genoeg cafés met zo’n smal gangetje naar de toiletten dat ze die of moeten sluiten, of middels een kleuterschoolsysteem – een plasketting – moeten ontsluiten. En dat is slechts een praktisch bezwaar, het sociale en emotionele probleem is veel groter. Want laten we eerlijk zijn, Nederlanders en regels… ‘Kom, we nemen er nog een, #supportyourlocal, weet je wel. Oh, en schuif ’s op, dan kan er nog iemand bij. Gezellig joh, en #support, #jeweettoch.’ Kijk ons goed bezig zijn!
Vanmorgen wandelde ik langs een vuilnisbak die zo goed als leeg was. Ernaast lag allerlei troep. Karton, papier, plastic. Dromen van een betere wereld toen de crisis net was begonnen, heeft duidelijk niet bij iedereen beklijft. Ik wandelde langs een leeg terras. De uitbater was bezig met tape en meetlint. Ik stak mijn duim op. In zijn ogen las ik hoop en in stilte wenste ik hem geluk. Ik passeerde een schoonmaakploeg. Oranje overalls veegden zwijgzaam met lange takkenbezems rommel voor een straatveegmachine. Eén keek mij vrolijk aan, alsof hij wilde zeggen: ‘Kijk ons goed bezig zijn!’
Coronablunder
Een verhaal uit de serie Ultrakort – Een ultrakort verhaal bevat maximaal 99 woorden (exclusief titel). Minder mag, meer niet.
Honderdduizenden Nederlanders hebben jaarlijks last van hooikoorts. De symptomen lijken op corona. Hoe gaan we een vergissing straks noemen, hooikoortsabuis of coronablunder?
Het eerste voor de coronalijder die in bus of trein stapt om zijn collega’s te besmetten en op de terugweg nog even boodschappen doet? Het tweede voor het in elkaar slaan van een snotterend joch dat ondanks zijn pollenallergie ook wil genieten van een recent heropend terras?
We zijn inmiddels zo lang aan het #thuiswerken dat naar kantoor gaan een uitje is en ondanks een groeiend wij-gevoel zijn lontjes korter dan ooit. Ik hou mijn hart vast.
Hier loop ik warm van 