k.u.t.dag

Onlangs was ik bij een poëzieavond en genoot er van voordragende dichters. Na de pauze veranderde het karakter van de avond en plots was er sprake van een open podium. Ik werd aangespoord om ook achter de microfoon plaats te nemen.

Enigszins opgelaten gaf ik gehoor aan de oproep en droeg een gedicht voor dat ik vorig jaar schreef. Willemsbrug is uit juni 2019 en het was het meest recente dat ik kon vinden dat niet te persoonlijk was. Wat een ervaring!

Ik schrijf niet veel en ook niet bijzonder goed. Toch is een vuurtje ontstoken om vaker mijn gedachtespinsels en probeersels te bewaren. Wie weet durf ik volgende keer weer?  Maar dan moet ik dus wel meer schrijven. Afgelopen zaterdag was een goede dag om te beginnen:

Je kan denken
wat een k.u.t.dag
Terwijl de regen
met lange benen
langs het raam loopt

Je kan denken
wat een k.u.t.dag
Terwijl wolken lui
een regendansje doen

Je kan denken
wat een k.u.t.dag
Terwijl cumuli langs het
uitspansel schuifelen,
het hemeldak verlagen

Je kan denken
wat een k.u.t.dag
Maar je kan ook genieten
van een woord als k.u.t.dag

Een samenstelling
Twee keer drie letters
De eerste drie gescheiden
door drie puntjes
De laatste gewoon: dag

Je mag dus denken
wat een k.u.t.dag
En …
Hé, een regenboog!

No span (alles komt teregt)

Vandaag ging ik zomaar een blokje om. Veel van die rondjes brengen mij uiteindelijk of bij een antiquariaat, of op een terras. Beide is ook geenszins uit te sluiten. Laat ik mij in dit geval beperken tot het eerste en tot mijn vondst van de dag, wel te verstaan: Van Dale’s Nieuw Groot Woordenboek der Nederlandse Taal.

Dat het groot is, dat is ontegenzeggelijk waar. Nieuw is een heel ander verhaal, want het exemplaar dat ik vandaag adopteerde is zeventig jaar oud. Wellicht vraagt u zich af wat ik moet met een bejaard woordenboek. In dat geval zit u op één lijn met mijn vriendin die het nut van de aankoop ook in twijfel trok en bovendien weigerde het boek in haar tas op te bergen. Wat betreft dat laatste geeft ik haar gelijk.

Eenmaal thuis heb ik het boek gewogen en opgemeten. Ik beschouw dat als een alternatieve vorm van taalwetenschap. Het boek is 25 bij 16,5 centimeter en tussen de kaft van de voor- en achterzijde bevinden zich ruim 2400 pagina’s, die weliswaar dun zijn, maar goed gevuld. Met 2,8 kg is het gerust lijvig te noemen. Het heeft dan ook ruim 7,5 jaar geduurd voordat deze zevende druk tot stand kwam. Hoe ik dat weet? Ik las de inleiding, die destijds in 1950 nog een voorrede wordt genoemd. Deze begint als volgt:

Toen wijlen de heer W. Nijhoff in de winter van 1941 op ’42 in een der somberste perioden van de Nederlandse geschiedenis, aan de eerste ondergetekende verzocht een nieuwe bewerking van Van Dale’s “Groot Woordenboek der Nederlandsche Taal” op zich te nemen, heeft hij lang geaarzeld alvorens te besluiten op dit verzoek in te gaan. Een volledige nieuwe bewerking van dit woordenboek immers zou een zeer langdurige en inspannende arbeid vereisen, terwijl dit werk door zijn aard behoort tot de ondankbaarste bezigheden die er bestaan; bij de uitwerking bleek trouwens dat de omvang en duur van de taak nog veel groter waren dan aanvankelijk was geschat: de duur was op drie jaar geraamd en het is uiteindelijk bijna acht geworden!

Dat veel woorden tegenwoordig anders worden geschreven dan destijds en bovendien alles met behulp van zoekmachines als Google is op te zoeken, vind ik van ondergeschikt belang om zo’n boek niet in huist te halen. De tijd en zorg die zijn besteed aan de totstandkoming rechtvaardigen dit ruimschoots. Bovendien neem ik mij voor om het regelmatig willekeurig open te slaan en mij te verbazen over willekeurige woorden.

Neem KWELRIJM, waar pagina 976 mee begint. Dat is een “soort raadsel waarin het antwoord al gegeven wordt, maar kunstig verborgen is, bv. Keizer Karel had een hond. Hoe heet keizer Karels hond?” Nou, kom daar maar eens om bij Google. Het antwoord staat niet expliciet online. Een ander goed voorbeeld is het motto, een tekst van Goethe, waarmee de voorrede begint.

So eine Arbeit wird eigentlich nie fertig,
man muss sie für fertig erklären, wenn man
nach Zeit und Umständen das Möglichste
getan hat.

Dat is toch een tekst om in te lijsten en boven je bureau te hangen? Ik geloof dat ik het nog ga doen ook. Met dank aan Van Dale, Martinus Nijhoff en de noeste arbeid van Dr. C. Kruyskamp en Dr. F. de Tollenaere. Alleen dat was het sjouwen op de terugweg al waard. Bovendien heb ik mij in dit verhaal weliswaar tot mijn antiquarische vondst beperkt, maar kwam vanmiddag ook een terras op mijn pad. Men hoef zich om mij sowieso geen zorgen te maken. Wat dat betreft kan ik mij wel vinden in het devies van uitgever Martinus Nijhoff, Alles komt teregt. Of zoals ze tegenwoordig op straat zeggen: No span.

 

Overmoedig

Een verhaal uit de serie Ultrakort – Een ultrakort verhaal bevat maximaal 99 woorden (exclusief titel). Minder mag, meer niet.

Wankelend begaf hij zich op weg naar zijn nieuwe school. Hij slingerde omdat zijn benen nauwelijks bij de trappers kwamen en omdat hij, een hand aan het stuur, zich omdraaiend naar zijn moeder zwaaide.

‘Ho, pas op!’ Ik slingerde om hem heen. Niet alleen zijn rugzak en zijn fiets waren te groot, zijn ego en zijn bek ook.

‘Flikker op, ouwe lul,’ beet hij me toe. Als blikken konden doden, lag ik naast mijn fiets.

Scheldend stak hij de kruising over. De echo van staal op staal, trok vacuüm onder mijn huid. In slow motion kleurde het asfalt rood.

Meeslepen

Zinnen en woorden kunnen gerecycled worden. Gewapend met schaar, papier en lijm ga ik kranten en magazines te lijf. Door te knippen ontstaat een poëtische legpuzzel in de traditie van dada.

Nieuw anker

Zinnen en woorden kunnen gerecycled worden. Gewapend met schaar, papier en lijm ga ik kranten en magazines te lijf. Door te knippen ontstaat een poëtische legpuzzel in de traditie van dada.

Lachen

Een verhaal uit de serie Ultrakort – Een ultrakort verhaal bevat maximaal 99 woorden (exclusief titel). Minder mag, meer niet.

“Het is om te lachen, maar eigenlijk om te huilen”, las ik in een artikel over achterstallig onderhoud aan Amsterdamse kades. Ik kom uit Rotterdam, dus ik kon een binnenpretje met moeite onderdrukken. Je zal er maar wonen, dacht ik, terwijl mij een glimlach ontsnapte. Streng sprak ik mezelf toe.

‘s Avonds stond wethouder Dijksma het journaal te woord. Dat de kade technisch gezien niet van de gemeente maar van de universiteit is. Ik rolde bijna uit mijn stoel van het lachen, maar ik riep mezelf tot de orde met de gedachte dat het eigenlijk om te huilen is.