Nederhop

Zeg je Rap, dan denk ik Hiphop. Dan denk ik aan grappig, stoer of maatschappijkritisch. In veel gevallen kan ik rapmuziek waarderen. Het gaat dan om nummers van gevatte woordkunstenaars, die spelen met woorden en zo dubbelzinnige teksten en grappige woordcombinaties maken.

Denk bijvoorbeeld aan Fresku samen met Theo Maassen: ‘Hedde drugs op of wah? / Nee joh, la-me. / Hoorde gij stemmen dan? / Ja, Theo Maassen!’ Ik vind dat grappig. Of aan Barkeeper van Kraantje Pappie. Dat nummer zit vol prachtige woordspelingen zoals ‘Ik besteed ’n barkie^*) per barkee-pèr / tot ik met m’n bek van de bar kie-pèr.’ Of, wat ouder, aan Wie is ut? van Duvel Duvel, dat dankzij een perfecte flow, een vloeiende woordenstroom, één van mijn favorieten is: ‘We droppen / niet te stoppen / geile stijlen om te coppen / maar je weet niet / dus gaat floppen / als een klapband plotseling / onverwachts ontploft dat ding / helemaal stuk, kapot / nix doet / alles stop’

Naar het einde toe gaat het steeds minder rijmen, maar Duvel heeft een ritme te pakken, dat zó ijzersterk is, dat rijm er niet eens meer toe doet. De woorden zijn vleesgeworden muziek. Zelfs zonder beat is er sprake van compositie. Het stukje bevat zeer creatief taalgebruik. Kopiëren is coppen, want rijmt en iedereen snapt wat wordt bedoeld. Plotseling en onverwachts zijn synoniemen, die door ze naast elkaar te zetten elkaar versterken. Ding rijmt op plotseling, maar door de assonantie van ontploft en plotseling ontstaat een mini-gedicht dat wordt vervolgd met kapot en stop.

Helaas zijn er echter ook rappers die een loopje nemen met het genre en deze kunstvorm. Ze schrijven liedjes, die het predikaat Rijmelarij van likmevestje verdienen en toch goed scoren. De nummers doen in eenvoud denken aan liedjes van wijlen de Zangeres Zonder Naam, die hip en vooruitstrevend als ze was, zong volgens het credo van MC Telex: Als het niet rijmt hoef jij het niet te weten. De coupletten volgens gepaard rijmschema: ‘’t Was aan de Costa del Sol (tingelingeling) / Daar sloeg m’n hartje op hol (tingelingeling) / Hij sprak me van amore / Ik was finaal verloren’. Het refrein in slagrijm: Het was zo fijn (tingeling, tingeling) / bij maneschijn (tingeling, tingeling) / en Spaanse wijn (tingeling, tingeling) om samen te zijn…’

Tenenkrommend, waarvoor excuus, maar het is even noodzakelijk als bruggetje naar sommige hedendaagse rappers, die het wat mij betreft echt te bont maken (U bent gewaarschuwd, u kunt nog stoppen met lezen. Hierna volgen schokkende teksten in de traditie van het levenslied) Want, beste Faberyayo, dit kan toch niet? ‘Ze is zo flexibel da’s het mooie / Hoefde m’n leven niet eens zo om te gooien / Beetje beschermen tegen schurken / En plaats maken voor al haar prinsessenjurken.’ En dan heb ik hier nog regels gekozen die rijmen! Maar vooruit, ik vergeef je, want ik ben zelf ook verliefd en ik kan andere nummers van je wel waarderen.

Nog een voorbeeld. Ten tijde van Opposites met Broodje Bakpao, was je best gers, Gers, maar WTF ben je tegenwoordig mee bezig? Van de week hoorde ik je laatste aanwinst op radio3 Want jij bent zo bijzonder en ik kon mijn oren niet geloven: ‘Want de liefde die is puur (puur) / blijf bij me in de buurt (buurt) / Soms is het leven zuur (zuur) / Maar daar bijten we doorheen / Want met jou ben ik nooit meer alleen’

De woorden, puur zuur en buurt, tussen haakjes doen me denken aan tingeling en ik maak me ernstig zorgen dat als ik ooit in een bejaardenhuis beland, jouw liedje daar veelvuldig zal worden gedraaid. Dat de verzorgster op de afdeling tegen me zegt: “Ach, wat geeft dat nou, het zingt zo lekker mee. Uw leeftijdgenoten vinden het toch ook leuk? Of had u liever en klassieker?” En dat ze dan Jantje Koopmans of Koos Albers opzet. De gruwel, ik moet er niet aan denken! En toch zit ik nu met dat klotennummer in mijn hoofd. Ok, de tekst was snel aangepast, maar je wordt evengoed bedankt!

Want jij bent niet bijzonder / Verdwijn uit mijn gedachten / Laat me dromen van een wereld zonder jou.

^*)Barkie is straattaal voor 100 euro.